Leit
Loka

Göngudeild gigtar og sjálfsofnæmis

Göngudeild gigtar og sjálfsofnæmis er staðsett á 1. hæð á Eiríksstöðum - ATH. Síðan er í vinnslu

Deildarstjóri

Erna Jóna Sigmundsdóttir

Yfirlæknir

Katrín Þórarinsdóttir

Banner mynd fyrir Göngudeild gigtar og sjálfsofnæmis

Hafðu samband

543 1000
OPIÐAlla virka daga frá 08:00-16:00

Símsvörun ritara er opin frá 08:00-14:00 alla virka daga.

Göngudeild gigtarsjúkdóma - mynd

Hér erum við

Eiríksstaðir, Eiríksgötu 5

Sjá staðsetningu á korti

Símatími göngudeildar innkirtla og gigtarsjúkdóma er milli kl 8-14 alla virka daga í síma 543-9580. Við bráðaveikindi vegna lyfjagjafar utan dagvinnutíma skal leita á læknavakina eða bráðmóttöku.

Ef þú hefur fengið sýkingu nýlega hafðu samband við göngudeildina fyrir áætlaða lyfjgjöf.

Mjög mikilvægt er að láta vita með góðum fyrirvara ef þú getur ekki mætt á þeim tíma sem þér var úthlutað svo hægt sé að nýta tímann fyrir aðra.

Hagnýtar upplýsingar

Við komu í lyfjagöf eru lífsmörk mæld og þú svarar stuttum spurningarlista um heilsufar

Tímalengd lyfjagjafa tafla

Upplýsingar um lyf

Tímalengd lyfjagjafa

Aclasta

1 klst.

Benlysta

2-3 klst.

Blóðhlutafjafir (plasma)

3 klst.

Bonciva

30 mín.

Cyclofosfamid

3 klst.

Infliximab (Remicade, Flixabi, Remsima)

2-5 klst.

Immunoglobulin (Octagam, Nanogam)

2-6 klst.

 Orencia

2-3 klst.
Rituximab (Ruxience)

5-7 klst.

Roactemra

2 klst.
 Zoledronic  2 klst.

Athugið að meðferðartími getur verið einstaklingsbundinn.

Þú færð upplýsingar um nýjan tíma hjá ritara ef þú ert í lyfjagjöf

Ef þú veikur eða ert á sýklalyfjum, mikilvægt er að hringja á deildina og fresta tímanum

Ef þú ert á lyfjapenna átt þú ekki að gefa þér lyfið ef þú ert veikur eða ert á sýklalyfjum

Mælt er með að fara í árlegar infúensubólusetingar, einnig er mælt með lungnabólugbólusetningu.

Mælt með covidbólusetningu sjá upplýsingar á síðu Embættis Landlæknis

Að minnsta kosti 10 dagar þurfa að líða á milli lyfjagjafa og bólusetningar

Þeir sem eru á líftæknilyfjum mega ekki fá lifandi bóluefni og má þar nefna MMR, kóleru, gulsótt.

Til þess að fá þjónustu á göngudeildinni þarf tilvísun frá heimilislækni eða öðrum sérfræðilæknum til að bóka tíma á deildinni. Farið er yfir tilvísanir og þeim forgangsraðað. 

Einungis sérhæfðar lyfjagjafir fara fram á deildinni, sérfræðingar í gigtlækningum sækja um leyfi til lyfjanefndar. Undirbúningur lyfjameðferðar fer fram á göngudeildinni.

Læknar sækja um leyfi til lyfjanefndar

Undirbúningur hefst á göngudeildinni þegar lyfjaleyfi er samþykkt. Ritari hefur samband og gefur tíma hjá hjúkrunarfræðing í fræðslu og undirbúning fyrir lyfjagjöf.

Undirbúningur

  • Gilt lyfjaleyfi
  • Lyfseðill ef um sprautulyf er að ræða
  • Röntgenmynd af lungum
  • Blóðprufur
  • Bólusetningar
  • Fræðsla/kennsla
  • Öryggiskort
  • ICBIO sjá upplýsingar hér neðar á síðunni.

Áður en þú kemur á deildina í viðtal og/eða í meðferð er gott að hafa eftirfarandi í huga:

  • Ráðlagt er að kynna sér sjúklingaráðin 10. Ráðin hafa það að leiðarljósi að sjúklingar taki virkan þátt í meðferð sinni og séu upplýstir til að auka öryggi og gæði þjónustunnar sem veitt er.
  • Gott getur verið að taka með sér afþreyingu og nesti fyrir lengri meðferðir.
  • Nespressó kaffikanna er á deildinni. Hægt er að koma með sín eigin hylki þegar komið er í meðferðina.
  • Gott er að taka með sér kodda og teppi til að láta fara vel um sig sérstaklega í lengri lyfjameðferðum.
  • Hægt er að fá aðgang að netinu í gegnum gestanet spítalans
  • Vinsamlegast hafið símann stilltan á hljóðlausa stillingu og sé símtal bráðnauðsynlegt, vinsamlegast farið fram til að tala.
  • Ef af einhverju ástæðum þarf fylgdarmann þarf að hafa samband við göngudeildina áður.

Vinsamlegast virðið einkalíf annarra sjúklinga og ræðið ekki það sem þið kunnið að verða áskynja um heilsufar þeirra og hagi

Við komu á göngudeild gigtarsjúkdóma er byrjað á að slá inn kennitölu í innskráningarstandi sem er staðsettur í andyri Eiríksstaða.

Greitt er fyrir meðferðina við innritun sjá gjaldskrá Landspíala

 Vinsamlegast hinkrið á biðstofu þar til þér er vísað inn á deildina.

Hjúkrunarfræðingur/sjúkraliði/læknir tekur á móti þér og vísar þér í meðferðastól ef þú ert að koma í lyfjagjöf eða inn á stofu ef þú ert að koma í viðtal.

 

Sérfræðingar í gigtarlækningum

Árni Jón Geirsson
Björn Guðbjörnsson
Gunnar Tómasson
Gerður Gröndal
Guðrún Björk Reynisdóttir
Katrín Þórarinsdóttir
Kristján Erlendsson
Ólafur Pálsson
Pétur Jónsson
Sædís Sævarsdóttir
Þórunn Jónsdóttir

Hjúkrunarfræðingar

Berglind Íris Hansdóttir
Elínborg Stefánsdóttir
Rakel Reynisdóttir
Valgerður Arndís Gísladóttir
Vigdís Birna Hólmgeirsdóttir

Sjúkraliðar

Hreindís Elva Sigurðardóttir
Margrét Ragnarsdóttir

Atferlisfræðingur

Bára Denny Ívarsdóttir

Sálfræðingur 

 Lilja Dögg Færseth Ólafsdóttir

Móttökuritari

Anna Margrét Sigurðardóttir

Fræðsluefni

Ónæmiskerfi líkamans ræðst gegn eigin frumum og veldur bólgu og skemmtum í liðum líkamans, oftast í útlimum og er misjafnt hve margir liðir bólgna á hverjum tíma. Helstu einkenni Iktsýki eru morgunstirðleiki, verkir, liðbólgur og minnkuð hreyfigeta. Önnur einkenni eru m.a þreyta, hiti og slappleiki. Iktsýki getur valdið óafturkræfum liðskemmdum, minnkaðri færni og getur jafnvel leitt til örorku.

Er langvarandi bólgusjúkdómur sem hefur að mestu áhrif á bein, vöðva og liðbönd við hrygg, hálsliði og brjóstkassa. Helstu einkenni eru verkir í mjóbaki og spaldliðum, einnig stífleiki og hreyfiskerðing . Hryggikt getur einnig fylgt bólga í sinum, augum og stórum liðum.

Psoriasisgigt kemur hjá einstaklingum þegar bólguviðbragð verður sem veldur skemmdum í liðum. Hægt er að hafa psoriasisgigt einungis en oftast koma einkenni fyrst fram í húð. Psoriasisgigtin situr oftast í útlimaliðum en getur líka verið í hálshrygg og kjálkaliðum. Einnig fá einstaklingar með psoriasis einkenni frá festum, pulsufingur og breytingar á nöglum.

Lupus er sjálfsofnæmissjúkdómur þar sem ónæmiskerfið veldur skaða á heilbrigðum vef. Lupus er svokallaður fjölkerfasjúkdómur en margir fá einkenni frá húð. Einkenni eru mismikil og geta verið væg hjá sumum meðan alvarleiki sjúkdóms getur verið mikill hjá öðrum. Algeng einkenni geta verið liðbólgur, hiti, þreyta, útbrot og margt fleira.

Sjá einnig: The Lupus Foundation of America

Vasculitis er þegar bólga kemur upp í æðum. Afleiðingar æðabólgu geta verið mismiklar og valdið skemmdum í æðunum sjálfum og þeim líffærum sem þær sjá fyrir blóði. Almenn einkenni æðabólgu eru: hiti, þreyta, höfuðverkur, þyngdartap og verkir. Einkenni geta svo verið sértækari eftir því hvaða líffæri verða fyrir skaða s.s meltingarkerfi, húð, nýru.

Vefjagigt einkennist af langvarandi verkjum frá stoðkerfi. Ekki er hægt að greina vefjagigt með blóðprufum né röntgenmynd og því er mikilvægt að hitta gigtarsérfræðing ef grunur er um vefjagigt. Einkenni vefjagigtar eru fjölmörg s.s. verkir í stoðkerfi, þreyta, orkuleysi, svefnvandamál, einbeitingaleysi og margt fleira.

Einstaklingar eru með slitgigt þegar liðbrjósk við liðamót á beinum fer að eyðast, þá myndast bólga, koma verkir og hreyfigeta minnkar. Brjóskið þynnist og getur eyðst alveg upp með tímanum. Slitgigt er algengur sjúkdómur hjá eldri einstaklingum og getur komið fram í öllum liðum líkamans en algengast er að liðir í höndum, fingrum, hnjám, fótum og mjöðmum. Engin meðferð getur læknað slitgigt enn.

Íslenskar fræðigreinar

Erlendar fræðigreinar

  • fsfrgrs
  • rfghjkhoiloi
  • fdghjk

ICEBIO 

ICEBIO-systematic treatment approaches

ICEBIO skráning er tæki til þess að meta árangur meðferðar með líftæknilyfjum. Það byggir meðal annars á þínu mati þar sem þú fyllir út spurningalista um getu til athafna og um almenna líðan. Bólguvirkni er metin annarsvegar með blóðprufum og hinsvegar skoðun læknis á bólguvirkni í liðum. Þetta kerfisbundna mat tryggir að þú sért ávalt á þeirri meðferð sem gefur bestan árangur hverju sinni. Matið er gert á 3-6 mánaða fresti í byrjun og þegar skipta þarf um lyfjaflokk/tegund. Þegar meðferð gengur vel er oft nægjanleg að meta árangur einu sinni á ári. Þetta mat er auk þess grundvöllurinn fyrir lyfjaumsókn í upphafi meðferðar og þegar endurnýja þar lyfjaskirteini/leyfi.

 


Algengasti liðbólgusjúkdómurinn er iktsýki, en um það bil 0,5- 1% þjóðarinnar fær iktsýki. Þar á eftir koma sjúkdómar eins og hryggikt og sóragigt en að minnsta kosti 0,2% fullorðinna hér á landi hafa annan hvorn síðarnefndu sjúkdómanna (1, 2). Þannig má áætla að um 4-6000 einstaklingar hér á landi séu með þessa alvarlegu liðbólgusjúkdóma.

Þar sem þessir liðbólgusjúkdómar eru langvinnir þarfnast þeir sem þjást af þeim oftast lyfjameðferðar til margra ára.

Markmið meðferðar er að halda bólguvirkninni niðri og koma í veg fyrir liðskemmdir. Þannig má vernda færni og tryggja lífsgæði þessara einstaklinga.

Tveir meginflokkar gigtarlyfja eru svokölluð hægvirk sjúkdómsdempandi lyf, einnig nefnd bremsulyf (DMARDs: Disease Modifying Anti-Rheumatic Drugs eða SAARD: Slow Acting Anti-Rheumatic Drugs) annars vegar og lyf sem teljast til líftæknilyfja hins vegar – en fjallað eru um þessi lyf sem og bólgueyðandi gigtarlyf 3 og barkstera 4, annars staðar í þessu fræðsluhefti. Fyrsta líftæknilyfið kom á markað hér á landi fyrir rúmum áratug 5 en þessi svokölluðu líftæknilyf eiga það öll sameiginlegt að hafa mjög sérhæfða verkun á bólguferilinn og eru vandasöm í notkun, bæði með tilliti til undirbúnings og eftirlits. Áætla má að um 15-20% sjúklinga með liðbólgusjúkdóma þurfi á líftæknilyfjameðferð að halda.

Meðferð með líftæknilyfjum er mjög sérhæfð og meðferðarkostnaður mikill fyrir samfélagið. Rannsóknir hafa þó sýnt að kostnaðurinn skilar sér margfalt til baka ef rétt er að meðferðinni staðið. Þetta hefur kallað á ítarlega skráningu með ICEBIO - KERFISBUNDIN MEÐFERÐARSKRÁNING 87 ICEBIO tilliti til öryggis og meðferðarárangurs. Danskir gigtarlæknar hafa hannað sérhæft stafrænt skráningarkerfi eða gagnagrunn sem nefnist DANBIO 6. Íslenskir gigtarlæknar hófu samstarf við dönsku kollega sína árið 2008 og hafa tekið upp skráningu í DANBIO sem hefur verið staðfært að íslenskum aðstæðum og nefnist ICEBIO 7.

Markmið kerfisbundinnar skráningar er að tryggja öryggi og gæði þeirrar lyfjameðferðar sem gigtarsjúklingar þurfa á að halda. Stöðluð og vönduð skráning auðveldar allar meðferðarákvarðanir og bætir eftirlit með aukaverkunum.

Gagnagrunnurinn – ICEBIO – fellur inn í sjúkraskrá og er því ekki rannsóknartæki heldur hluti af sjúkraskrá viðkomandi sjúklings. Hins vegar ef eitthvert rannsóknarverkefni leitar eftir því að nota þessi skráningargögn í framtíðinni þarf að liggja fyrir rannsóknaráætlun samþykkt af Vísindasiðanefnd og Persónuvernd.

Þegar ákveðið er að viðkomandi sjúklingur þarfnist meðferðar með líftæknilyfi eru ítarlegar heilsufars- og sjúkdómsupplýsingar skráðar í ICEBIO, meðal annars fyrri lyfjameðferð, ýmsir lífstílsþættir (líkamsþyngd, reykingar og áfengisneysla) auk upplýsinga um menntun og atvinnuþátttöku. Þá eru einnig skráðar upplýsingar um rannsóknarniðurstöður (sökk, CRP og gigtarpróf; RF og CCP) og hvort liðskemmdir sjást á röntgenmyndum. Einnig framkvæmir gigtarlæknir ítarlega líkamsskoðun þar sem hann telur meðal annars fjölda bólginna og aumra liða. Sjúklingur svarar auk þess stöðluðu spurningakveri um færni og verki.

Við reglulegt göngudeildareftirlit eru staðlaðar upplýsingar endurskráðar í ICEBIO. Þetta er gert að minnsta kosti tvisvar á ári. ICEBIO reiknar síðan út staðlaða sjúkdómseinkunn fyrir hvern og einn sjúkling í hvert sinn sem skráð er í kerfið – svokallaða DAS28-CRP einkunn eða gildi fyrir sjúklinga með iktsýki og sóragigt, en BASDAI-einkunn fyrir þá sem eru með hryggikt. Þetta auðveldar allar meðferðarákvarðanir (8). ICEBIO setur skráðar upplýsingar upp í einfalda töflu eða teiknar upp grafíska mynd sem gefur gott sjónrænt yfirlit yfir sjúkdómsferilinn (Mynd 2 og mynd 3).

Markmið kerfisbundinnar skráningar í ICEBIO er að tryggja gigtarsjúklingum sem þurfa flókna meðferð með líftæknilyfjum meðferðaröryggi. Ennfremur staðlar og auðveldar ICEBIOkerfið allar meðferðarákvarðanir og á þann hátt hámarkar kerfið meðferðarárangurinn. Þá má fá hagfræðilegar upplýsingar úr kerfinu með tilliti til lyfjanotkunar og meðferðarárangurs.

Heimildir

1. Prevalence and Clinical Characteristics of Ankylosing Spondylitis in Iceland - A Nationwide Study. Geirsson AJ, Eyjolfsdottir H, Bjornsdottir G, Kristjansson K, Gudbjornsson B. Clin Exp Rheumatol 2010;28:333-40.

2. Psoriatic arthritis in Reykjavik, Iceland: prevalence, demographics, and disease course. Love TJ, Gudbjornsson B, Gudjonsson JE, Valdimarsson H. J Rheumatol 2007;34:2082-8.

3. Ný og gömul gigtarlyf - hagkvæm notkun. Þjóðleifsson B, Guðbjörnsson B. Tímarit Gigtarfélags Íslands 2004;1:10-4.

4. Orsakir langtíma sykursteranotkunar á Íslandi og algengi forvarna gegn beinþynningu. Júlíusson UI, Guðjónsson FV, Guðbjörnsson B. Læknablaðið 2001;87:23-9.

5. Gjörbylting í meðferð gigtarsjúkdóma. Gröndal G. Gigtin, tímarit Gigtarfélags Íslands 2009:2;5-7

6. Heimasíða Danbio: https://danbio-online.dk/

7. ICEBIO – kerfisbundin Meðferðarskráning. Guðbjörnsson B. Gigtin, tímarit Gigtarfélags Íslands 2009:2:9-12.

8. DAS-driven therapy versus routine care in patients with recent-onset active rheumatoid arthritis. Goekoop-Ruiterman YP, de Vries-Bouwstra JK, Kerstens P et al. Ann Rheum Dis 2010;69:65-9.

Texti fengin úr: ICEBIO - kerfisbundin meðferðarskráning [ICEBIO - systematic treatment approaches]. In Liðbólgusjúkdómar; iktsýki, hryggikt og sóragigt [Arthritides: Rheumatolid Arthritis, Ankylosing Spondylitis and Psoriatic Arthritis] Eds: B Gudbjornsson & G Grondal. ISBN 978-9979-72-076-8.
Var efnið hjálplegt?
Takk fyrir
Af hverju ekki?