Teymi íslenskra og bandarískra vísindamanna rannsakar sýklalyfjaónæmi á Íslandi

• 05.12.2019

Ársskýrsla 2019ForsíðufréttirSýkla- og veirufræði

Teymi íslenskra og bandarískra vísindamanna hefur verið sett á laggirnar til að rannsaka sýklalyfjaónæmi á Íslandi.  Sérstaða landsins gerir það að ákjósanlegum vettvangi til að rannsaka þessa vaxandi ógn við lýðheilsu. Rannsókn teymisins er ætlað að skapa þekkingu til að viðhalda lágu hlutfalli ónæmis í landinu og vinna gegn þróun ónæmis annars staðar í heiminum.

Rannsóknin byggir á „einni heilsu“ aðferðarfræðinni og nær þannig til manna, dýra, matvæla og umhverfis á landsvísu með það að markmiði að auka þekkingu á því hvernig sýklalyfjaónæmar bakteríur breiðast út. Ætlunin er að ná til sem flestra þátta með því að rannsaka E. coli bakteríuna sem finnst í búfénaði, umhverfi svo og á innlendum og innfluttum kjötvörum og bera þær saman við E. coli bakteríur sem greinast í sýkingum í mönnum.

Rannsóknarteymið er skipað þverfaglegum sérfræðingum sem hyggjast rannsaka vistfræði baktería og sýklalyfjaónæmis svo og áhrif þess á dýr, matvæli og menn. Þær stofnanir sem koma að rannsókninni eru sýkla- og veirufræðideild Landspítala, Tilraunastöð Háskóla Íslands í meinafræði að Keldum, MATÍS (matvælarannsóknir Íslands), Matvælastofnun, Aðgerðarstofnun gegn sýklalyfjaónæmi, George Washington University, Washington DC (ARAC) og Vísindastofnun vistkerfis og þjóðfélags, Northern Arizona University, Arizona (ECOSS).

Sú sérstaða sem gerir Ísland bæði einstakt og ákjósanlegt til slíkra rannsókna er landfræðileg einangrun, íbúafjöldinn og hversu auðvelt er að fylgjast með sýklalyfjanotkun og sýklalyfjaónæmi bæði hjá mönnum og dýrum. Sýklalyfjaónæmi í landinu er með því lægsta sem þekkist í heiminum en þeirri öfundsverðu stöðu þykir nú vera ógnað. Vaxandi ferðaþjónusta með meira en 2 milljónir ferðamanna til lands með íbúafjölda um 360.000, auknar ferðir Íslendinga til svæða með meira sýklalyfjaónæmi og vaxandi innflutningur á landbúnaðarafurðum eins og fersku kjöti og grænmeti.

Mikilvægt er talið að átta sig á því hvers vegna hlutfall sýklalyfjaónæmra baktería á Íslandi er með því lægsta sem þekkist í heiminum þrátt fyrir að hér sé notað meira af sýklalyfjum í menn en í nágrannalöndunum, hins vegar notað mun minna af sýklalyfjum í landbúnaði en þekkist víðast hvar annars staðar. Þeir sem standa að rannsókninni vonast til þess að sú þekking sem fæst með henni hjálpi til við að viðhalda lágu hlutfalli ónæmis í landinu. Sú vitneskja geti einnig hjálpað til að vinna gegn ónæmisþróun annars staðar í heiminum.

Meginmarkmið rannsóknarteymisins er að skapa þekkingu sem gæti nýst til þess að móta mótvægisaðgerðir byggða á gagnreyndum vísindum.

Rannsóknin - yfirlit

Rannsóknarteymið á Íslandi