Fósturgreining

Maki/aðstandandi getur komið með konu í ómskoðun á fósturgreiningu.

Sjá einnig: Spurt og svarað um COVID-19 - Meðganga og fæðing, sængurlega, brjóstagjöf og nýburinn

 

Fósturskimun við 11-14v og 20 vikur býðst öllum konum. Ómskoðun á öðrum tíma meðgöngunnar er skv. beiðni ljóðmóður eða læknis.

• Vinsamlegst komið ekki með börn í ómskoðunina

Börn eiga erfitt með að tengja ómmyndina við barn og verða því oft hávær og óróleg.

Það getur truflað einbeitingu ómskoðarans og foreldranna sem njóta hennar þá ekki sem skyldi.

Ef eitthvað afbrigðilegt finnst við skoðun á fóstrinu er viðvera barns ekki heppileg.

• Aðeins einn aðstandandi er viðstaddur ómskoðunina
• Vinsamlega hafið slökkt á farsímum 
• Myndatökur eru ekki leyfðar á deildinni
  
  

Algengasta og alvarlegasta tegund blóðflokkamisræmis móður og barns getur komið fram þegar móðir er Rhesus D neikvæð og fóstrið er Rhesus D jákvætt. Um 15% barnshafandi kvenna eru Rhesus D neikvæðar þ.e. þær eru ekki með Rhesus D mótefnavaka á yfirborði rauðu blóðkornanna.  Um 60% Rhesus D neikvæðra barnshafandi kvenna ganga með Rhesus D jákvætt fóstur. Þær geta myndað rauðkornamótefni  (Rhesus næming) sem geta haft afleiðingar á næstu meðgöngu sé það fóstur einnig Rhesus jákvætt. 

Rhesusvarnir hófust hérlendis fyrir um hálfri öld. Þær hafa falist í reglubundinni  mótefnaleit hjá barnshafandi konum og gjöf anti D immunoblobulins eftir fæðingu hjá Rhesus D neikvæðum konum sem fæða Rhesus D jákvæð börn. 

Í ársbyrjun 2018 var tekið upp nýtt verklag í Rhesus vörnum.   Í upphafi meðgöngu er blóðflokkun gerð hjá öllum konum og skimað fyrir rauðkornamótefnum. Við 25 vikur er skimað fyrir rauðkornamótefnum hjá öllum Rhesus D neikvæðum konum og einnig er Rhesus D flokkur fósturs greindur. Við 28 vikur er Rhesus D neikvæðum konum sem ganga með Rhesus D jákvætt fóstur boðin anti Rhesus D mótefnasprauta (Rhophylac® 1500 a.e.) til að koma í veg fyrir næmingu móður. Rhesus D neikvæðar konur sem ganga með Rhesus D neikvætt fóstur þurfa ekki anti Rhesus D mótefnasprautu.  Eftir fæðingu fá þær konur sem fengu mótefnasprautu Rhophylac® 1500 a.e. á meðgöngu við 28 vikur aftur mótefnasprautu. Blóðsýni úr naflastreng verður áfram tekið hjá öllum Rhesus D neikvæðum konum. Skimun fyrir rauðkornamótefnum við 36 vikur hefur verið hætt hjá öllum barnshafandi konum.

Nánar um Rhesus varnirnar hér

Vinna við að þróa aðferðirnar sem notaðar eru til að greina Rh flokk fóstra í meðgöngu og koma þessu skipulagi á var fyrst og fremst innt af hendi á Landspítala. Að innleiðingunni stóðu einkum Hulda Hjartardóttir, yfirlæknir fæðingarþjónustu á Landspítala, Anna Margrét Halldórsdóttir, sérfræðingur í Blóðbankanum og Ragnheiður I. Bjarnadóttir, yfirlæknir mæðraverndar í Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins 

Tilgangur 19 - 20 vikna ómskoðunar er að:

• Meta meðgöngulengd
• Staðsetja fylgju
• Meta legvatnsmagn
• Greina fósturgalla 

Fóstrið er á þessum tíma orðið um 24 sm að lengd og vegur um 300 g. Hægt er að meta fósturútlit nákvæmar en við 11-14 vikur þar sem fóstrið er stærra og auðveldara að skoða einstök líffæri.

Meðgöngulengd er reiknuð út frá stærð höfuðs og lærleggs. Ef áður hefur verið ómskoðað við 11-14 vikur er meðgöngulengd staðfest en ef um fyrstu ómskoðun er að ræða er væntanlegur fæðingardagur gefinn.

Fjölburaþunganir greinast ef ekki hefur verið ómskoðað áður. Mikilvægt er að greina fylgju- og belgjaskil fjölbura en það hefur þýðingu vegna eftirlits síðar á meðgöngu.

Staðsetning fylgju er skoðuð. Um 4% kvenna eru með lágsæta eða fyrirsæta fylgju við 19-20 vikur.

Í þeim tilvikum er mælt með endurómskoðun við 34 vikur.

Búast má við að þá séu enn um 10% kvenna með lágsæta eða fyrirsæta fylgju.

Í 90% tilvika hefur fylgjan hins vegar færst ofar um leið og legið stækkar. Við 19 –20 vikna ómskoðun greinist fósturgalli hjá u.þ.b. 2% kvenna og fósturlát greinist hjá um 0,5 %.

Þessir þættir eru helst skoðaðir: 

Á höfði: Höfuðbein Heilahólf Litli heili	Á andliti: Augntóftir Augnsteinar Andlitsbein Varir
Í brjóstkassa: Hjarta
Á kviðarholi: Magasekkur Nýru Þvagblaðra Naflastrengsfesta Æðar i naflastreng Kviðveggur	Á hrygg: Langskurður Þverskurður

 

 

 

 

 

 

 

 

Á útlimum:

Löngu beinin skoðuð og mældur lærleggur og upphandleggur; athugað samræmi við höfuðmál. 

Fingur og tær eru ekki taldar.

Helstu fósturgallar sem finnast við fósturskimun og fósturgreiningu við 11-14 og 19-20 vikna meðgöngu:

Litningafrávik sem greinast með litningarannsókn:

• Þrístæða 21, sem veldur Down heilkenni, er algengasti litningafrávik hjá börnum. Þrístæða 21 þýðir að til staðar er aukalitningur númer 21. Einstaklingar með Down heilkenni hafa væga sköpulagsgalla og þeir eru auk þess í aukinni áhættu á byggingargöllum í líffærum fyrst og fremst í hjarta og meltingarvegi. Greind þeirra er mismikið skert. Framfarir í meðferð og stuðningsmöguleikum hafa bætt horfur einstaklinga með Down heilkenni og meðalævilíkur þeirra.
• Þrístæða 13 (Patau heilkenni) og þrístæða 18 (Edwards heilkenni). Einstaklingar með þessa aukalitninga eru þroskaskertir með vaxtartruflun og oft vansköpun á líffærum t.d. hjartagalla. Langflest fóstur með þrístæðu 13 eða 18 deyja á meðgöngu eða fljótlega eftir fæðingu.
• Einstæða XO – Turner heilkenni. Einstaklingar með einn X litning eru með vaxtartruflun, ófrjósemi og misalvarlega sköpulagsgalla þó að sjaldan leiði þeir til alvarlegrar fötlunar. Langoftast verður fósturlát.
• Þrílitnun er aukasett allra litninga (alls 69 litningar). Einstaklingur með þrílitnun er með alvarlega vansköpun og getur ekki lifað.
• Önnur litningafrávik geta einnig greinst.
• Hjartagallar. Því alvarlegri sem hjartagallinn er, þeim mun meiri líkur eru á að hann greinst fyrir fæðingu. Búast má við að flestir meiriháttar hjartagalla greinist á meðgöngu og er það mjög mikilvægt fyrir undirbúning fæðingar og fyrstu meðferð þar á eftir.
• Heilaleysi (anencephaly) er alvarlegur galli í miðtaugakerfi og barn deyr skömmu eftir fæðingu.
  Óskiptur framheili (holoprosencephaly) er einnig alvarlegur galli í miðtaugakerfi og barn deyr oftast skömmu eftir fæðingu.
• Aðrir miðtaugakerfisgallar t.d. klofinn hryggur og vatnshöfuð. Misalvarlegir en þeim fylgir ávallt fötlun.
• Kviðveggsgallar (gastroschisis, omphalocele). Op í kviðvegg sem má gera við með skurðaðgerð eftir fæðingu. Tengist stundum litningafrávikum.
• Þvagfæragallar. Misalvarlegir, allt frá vægum vanda sem krefst engrar sértækrar meðferðar og jafnar sig eftir fæðingu upp í alvarlega skerðingu á nýrnastarfsemi sem getur leitt til dauða.
• Fósturbjúgur (hydrops)er alvarlegt vandamál og horfur barns slæmar.
• Klumbufætur. Stundum tengt öðrum vandamálum en ef engin önnur vandamál eru til staðar þá eru horfur góðar. Barnið þarfnast meðferðar eftir fæðingu.
• Dvergvöxtur. Misalvarlegt ástand og leiðir stundum til dauða.
• Klofin vör. Tengist hjartagöllum og stundum fleiri vandamálum. Ef önnur vandamál eru ekki til staðar eru horfur góðar en barnið þarfnast skurðaðgerða eftir fæðingu.

Ómskoðun af hjarta fósturs fer fram á Barnaspítala Hringsins og er framkvæmd af barnahjartalæknum.

• Ljósmæður og læknar fósturgreiningardeildar panta tíma fyrir þessa ómskoðun þegar við á.

Ábending fyrir fósturhjartaómun er eftirfarandi:

Fjölskyldusaga

• Annað hvort foreldrið er með meðfæddan hjartagalla
• Áður eignast barn með hjartagalla
• Erfðasjúkdómar (t.d. Marfans. Noonans o.fl.)
• Efnaskiptasjúkdómar móður:     
      - Insulinháð sykursýki fyrir þungun (IDDM)
      - Phenylketonuria
• Sjálfsofnæmisssjúkdómar hjá móður s.s. Lupus, Sjögrens og þ.h.

Lyfjameðferð á meðgöngu

• Flogaveikilyf
• Lithium
• Lyf sem geta haft áhrif á ductus arteriosus (NSAID)
• Retinóíðar (notað við acne)
• Ofneysla áfengis á meðgöngu

Sýkingar á meðgöngu

• CMV, Parvo, Toxo, Rauðir hundar

12 vikna skimun

• Hnakkaþykkt ≥ 3,5 mm

Í þeim tilvikum þar sem hnakkaþykkt mælist 4mm eða meira er metið í ómskoðun á Fóstugreinigardeild hvort skilyrði eru til hjartaómunar við 16 vikur samhliða 16 vikna ómskoðun þar.

Læknir/ljósmóðir Fósturgreiningardeildar sér um að bóka hjá barnahjartalæknum.

20 vikna skimun

• Ef ekki sést á fullnægjandi hátt 4-hólfa sýn
• Önnur vandamál sem koma upp tengd hjarta sem læknar kvennadeildar meta að séu þess eðlis að hjartaskoðunar sé þörf
• Þekkt litningafrávik fósturs, t.d þrístæða 21
• Aðrir byggingargallar eða vandamál fósturs
• Tvær æðar í naflastreng (SUA) einungis ef með öðru vandamáli

Takttruflanir í fóstri

• Tachycardia t.d. foetal tachycardia >200 sem bent gæti til supraventricular tachycardiu
• Foetal bradycardia (t.d. 3° AV blokk)
• Hjartsláttaróregla

Þessum konum skal vísað í áhættumæðravern Landspítala þar sem sérfræðingur ákveður frekari rannsóknir, s.s. monitor ef ekki hefur verið gert áður, ómskoðun á fósturgreiningardeild eða hjartaómskoðun ef þörf er talin á því.

Ekki gerð hjartaómskoðun vegna hjartsláttaróreglu eftir 37 vikna meðgöngu nema annað komi til.

Tvíburar

• Twin-to-twin transfusion
• Tvær æðar í naflastreng (SUA) hjá öðru eða báðum
• Það er þekkt að hjartagallar hjá tvíburum sjást oftar en ella svo hér ber að hafa lægri þröskuld fyrir hjartaómun

Ekki er talin þörf á hjartaómskoðun af fóstri vegna óljósrar ættarsögu um hjartagalla einungis er miðað við sögu sem fellur undir fyrstu ábendingu samkvæmt leiðbeiningum þessum.

Ástæður fyrir vaxtarmati:

Legbotn hækkar ekki í tvö skipti skv. mælingum og/eða barnið er talið vera lítið við þreifingu á legi.

Legbotn hækkar óeðlilega hratt, mikið legvatn.

• Móðir er með sykursýki, sem hefst fyrir meðgöngu: Vaxtarómun í viku 28, 32 og 36.
• Móðir með meðgöngusykursýki: Vaxtarómun í viku 36 en oftar ef einkenni eða einhverjir fylgikvillar eru til staðar t.d háþrýstingssjúkdómar eða erfið blóðsykurstjórnun.
• Móðir með háþrýsting eða aðra sjúkdóma s.s. sjálfsofnæmissjúkdóma, flogaveiki eða skjaldkirtilssjúkdóma sem geta haft áhrif á fylgjustarfsemina.
• Móðir hefur áður fætt vaxtarseinkað barn
• Fjölburameðganga:
    -  MCDA fer í ómskoðun á tveggja vikna fresti frá viku 16.
    -  DCDA fer í ómskoðun í viku 20, 26, 30, 33 og 36.
• Grunur um sitjandastöðu eftir 36 vikur.
• Móðir með BMI 35 eða hærra: Metin þórf á vaxtarómun við 32-36 vikur.
• Móðir 40 ára eða eldri: Metin þörf á vaxtarómun við 32 vikur.
• Móðir sem hefur farið í efnaskiptaaðgerð: Vaxtarómun við 28 og 34 vikur.

Þyngd barnsins er áætluð út frá ummáli höfuðs, kviðar og lengd lærleggs og er síðan gefin upp sem percentile og er 50. percentile meðalþyngd. Þar sem þyngd barna er mjög misjöfn þá er það sem talið er innan eðlilegra marka mjög rúmt. 

Vaxtarseinkun

Ef barnið mælist lítið (<10. percentile) er þörf á nánara eftirliti með ómskoðun og flæðismælingum.

Vaxtarskerðing getur verið tvenns konar, snemmkomin eða síðkomin. Til að greina á milli þess hvort um er að ræða raunverulega vaxtarskerðingu (IUGR) eða aðeins að fóstrið sé smávaxið (SGA) er ráðlagt að nota flæðismælingar.

Hægt er að mæla flæði í naflastreng, miðhjarnaæð (MCA) í höfði barns og legslagæðar.
 

Mikill vöxtur

Ef barnið reynist vera mjög stórt (stærra en 90. percentile) eða legvatnið mikið vaknar grunur um að móðirin geti verið með meðgöngusykursýki og þarf oft að meta þetta með sérstakri blóðrannsókn.

 Ath: Ómtæknin er það besta sem við höfum til þess að meta vöxt barna en skekkjan er samt um +/- 10-15% og stundum meiri.

Tíðni tvíburafæðinga er 1 af hverjum 90 þungunum (u.þ.b. 1%). Ef tæknifrjóvganir eru teknar með er það 1 af hverjum 72. 2/3 allra tvíbura eru af sama kyni.

Eineggja tvíburar (monozygotie)

Einn þriðji allra tvíbura eru eineggja.

Eitt fjóvgað egg skiptist í tvennt og til verða tveir líkir einstaklingar með sömu erfðaeiginleika, og alltaf af sama kyni. 95% eineggja tvíbura eru í sitt hvorum vatnsbelgnum en þá er alltaf einn æðabelgur og ein fylgja.

5% eineggja tvíbura eru í sama vatnsbelg, tíðni fósturláta í slíkum tilfellum er 50-75%.

Einn fóstursekkur með tveimur nestispokum og fósturvísum (Diamond ring sign) - 6 vikur

Þunn belgjaskil T-sign

Tvíeggja tvíburar (dizygotie)

Tveir þriðju allra tvíbura eru tvíeggja.

Tvö egg frjóvgast og til verða tveir ólíkir einstaklingar, sem geta verið af sama kyni eða sitt hvoru kyninu.

Það eru alltaf tveir vatnsbelgir og tveir æðabelgir og tvær fylgjur.

Tveir kollar og þykk belgjaskil á milli 12 vikur

 

Með ómskoðun er oftast hægt að greina hvort tvíburar eru eineggja eða tvíeggja.

Mikilvægt er að greina belgjaskil til aðgreiningar á eineggja og tvíeggja tvíburum og best er að sjá það við ca. 8- 12 vikur.

Eftirlit á meðgöngunni er skipulagt samkvæmt því.

Öllum konum stendur í dag til boða að koma í fósturgreiningu við 11-14 vikur og aftur við 19-20 vikur.( sjá bækling “Fósturgreining á meðgöngu”).

Boðið er upp á viðtal/ráðgjöf hjá ljósmóður sem er sérfræðingur í tvíburamðgöngum við 10-11vikur.

Flest börn fæðast heilbrigð, það er þó ekki sjálfgefið.

Í einstaka tilfellum finnast mjög alvarlegir fósturgallar þar sem barninu er ekki hugað líf eða búist er við mikilli andlegri og /eða líkamlegri fötlun þess.

Einnig greinast vandamál sem jafnvel lagast af sjálfu sér eða hægt er lækna með aðgerð eftir fæðingu.

• Líkur á fósturgöllum í tvíburameðgöngum er 3 sinnum meiri en í einbura meðgöngu
• Líkur á litningagöllum hjá tvíeggja tvíburum er 2 sinnum meiri en í einbura meðgöngu
• Líkur á litningagöllum hjá eineggja tvíburum er sá sami og í einbura meðgöngu

Ath: Gott er fyrir foreldra í tvíburameðgöngu að íhuga vel eftirfarandi spurningar áður en farið er í fósturgreiningu:

1. Vil ég fósturgreiningu til að undirbúa mig fyrir móttöku einstaklings með fósturgalla ef slíkt myndi greinast?

2. Ef í ljós kemur að annað barnið eða bæði er með fósturgalla, hvað vil ég gera?

•  Vil ég ljúka meðgöngunni fyrir bæði.
•  Vil ég valfóstureyðingu fyrir veika fóstrið (hætta á fósturláti er þá hjá heilbrigða fóstrinu, fer það eftir meðgöngulengd hversu mikil og hvort um eineggja eða tvíeggja tvíbura era ð ræða). Þessar aðgerðir mælum við með að séu gerðar á sérhæfðri deild.
•  Vil ég bíða átekta og sjá hverju fram vindur.

3. Vil ég greiningarpróf (legástugu) ef auknar líkur á litningagalla koma í ljós við 11-14 vikna skimun?

• Líkur á fósturláti v/legástungu u.þ.b..1-2%
• Mælt er með legvatnsástungu við 16 vikur hjá eineggja tvíburum en fylgjusýnatöku hjá tvíeggja tvíburum við 11-14 vikur.

Æskilegt er að fylgjast með vexti, legvatnsmagni og legu barna í tvíburameðgöngum þar sem líkur á vaxtarfrávikum er meiri en í einbura meðgöngu.

 Eftirfarandi tímar fyrir ómskoðanir eru bestir

Eineggja tvíburar

• Eineggja tvíburar hafa sameiginlega fylgju og er því viss hætta á að annað barnið fái meiri næringu en hitt og er gott að vita það snemma.  Þess vegna er mælt með ómskoðun við 12, 16, 18, 20, 22, 24, 28, 32, 34 og 36 vikur
• Bjóða fæðingu við 36-37 vikur
• Mælt er með að mæðraeftirlit hjá konum með eineggja tvíbura fari fram á áhættumæðraverd 22B á Landspítala

Tvíeggja tvíburar 

Mæðravernd fer alla jafna fram hjá ljósmóður/heilsugæslulækni á heilsugæslustöð ef engir aðrir áhættuþættir eru til staðar. 

• Mælt er með ómskoðun við 12, 20, 28, 32, og 35 vikur
• Bjóða fæðingu við 37-38 vikur

Utan þessa tíma er ómskoðað ef nauðsyn krefur og óskað er eftir því af starfsfólki í mæðraeftirliti.

Ef nánari upplýsinga er þörf vinsamlega hafið samband við fósturgreiningadeild Landspítala kl. 8:00-12:00 og 13:00-16:00,  sími.543 3256.

Við vísum einnig á vefsíðurnar

www.gen.is  
www.geneticsmadeeasy.com  

Öllum konum stendur til boða ómskoðun/sónar við 11-14 vikur og 19-20 vikur.

• Greitt er fyrir ómskoðun við 11-14 vikur
• Snemmsónar, 6-11 vikur
• Hnakkaþykktarmæling með líkindamati fyrir litningagalla
• Ekki er greitt fyrir 19-20 vikna ómskoðun eða aðrar ómskoðanir í meðgöngunni
  
  

Hvað þarf ég að gera til að komast í ómskoðun?

Fara til læknis á stofu eða til læknis/ljósmóðir í heilsugæslunni og fá beiðni um ómskoðun.

• Panta síðan tíma í síma 543 3256
• Deildin er lokuð milli kl. 12:00 og 13:00

Vakin er athygli á því að einungis er skoðað eftir 20 vikur af læknisfræðilegum ástæðum.

Er ómskoðun skaðleg?

Nei, allar rannsóknir benda til þess að ómskoðun sé hættulaus bæði fyrir móður og barn. Engu að síður teljum við að vanda þurfi vel til ábendinga um skoðunina.

Er óþægilegt að fara í ómskoðun?

Nei, oftast ekki, læknir/ljósmóðir sem hafa sérhæft sig í ómskoðun framkvæma hana.
Köldu geli er smurt yfir kvið konunnar og ómhaus strokið yfir legið.
Mynd birtist á skjá ómtækisins og á aukaskjá fyrir konuna. Myndgæði eru misjöfn og fer það eftir legu fósturs og þyngd/líkamsþykkt móður. Ef myndgæði eru slæm þarf stundum að ýta ómhausnum nokkuð þétt á kvið konunnar til þess að fá skýra mynd.

Er nauðsynlegt að fara í ómskoðun?

Ómskoðun og fósturgreining er val verðandi foreldra.

Flest börn fæðast heilbrigð en það er þó ekki sjálfgefið.

Í fáum tilfellum greinist minni- eða meira háttar fósturgalli sem getur valdið áhyggjum foreldra eða erfiðri ákvarðanatöku um framhald meðgöngunnar.
Foreldrar sem ekki geta hugsað sér að verða fyrir slíku ættu ekki að þiggja þessar skoðanir.

Hvenær er best að fara í ómskoðun?

Við 11-14 vikur, til að meta meðgöngulengd, fjölda fóstra, mæla hnakkaþykkt til að meta líkur á litningagalla og hjartagalla.

Við 19-20 vikur, til að staðfesta meðgöngulengd og áætla væntanlegan fæðingardag, staðsetja fylgju og skoða fóstrið með tilliti til sköpulags- og líffæraafbrigða.

Er hægt að koma í 11-14 vikna skoðun án þess fara í hnakkaþykktarmælingu?

Já, þá er mæld meðgöngulengd, fjöldi fóstra skoðaður og fósturútlit skoðað en ekki gert líkindamat fyrir litningagöllum. Hins vegar ef hnakkaþykkt sæist aukin, væri konunni sagt frá því.

Ef ég er orðin 35 ára eða eldri og vil fá litningarannsókn, þarf ég þá að fara í hnakkaþykktarmælingu?

Nei, það er ekki nauðsynlegt, hins vegar mælum við með ómskoðun við 12 vikur til að staðfesta meðgöngulengd og fjölda fóstra.

Heppilegur dagur fyrir legástunguna er reiknaður út frá þessari skoðun.

Er hægt að útiloka alla fósturgalla með ómskoðun?

Nei, eðlileg niðurstaða úr ómskoðun gefur ekki fullvissu um að allt verði í lagi, þar sem ekki er hægt með ómtækninni að greina öll afbrigði frá hinu eðlilega.

Er hægt að fá myndir af fóstrinu ?

• Já, gegn greiðslu
• Gott er að láta vita strax í upphafi skoðunar ef óskað er eftir myndum
• Myndir fylgja með í 11-14 vikna fósturskimun og ekki greitt fyrir þær aukalega
• Myndbandsupptökur eru ekki leyfðar á deildinni

Er hægt að fá að vita kyn fóstursins?

Já, oftast sést kyn fóstursins við ómskoðun í 19-20 viku.
Það er þó ekki skoðað nema móðirin óski eftir því.

 

 

Fósturgreiningardeild 21B hefur yfir að ráða fimm ómskoðunartækjum og er möguleiki á ómun í þrívídd á fjórum tækjanna.

Þrívíddartæknin er mjög sérhæfð og þarfnast sérstakra aðstæðna. Hún er aðeins notuð í völdum tilfellum þegar um sérstök greiningarvandamál er að ræða. 

Fyrstu þrívíddartækin voru tekin í notkun árið 2005.

Ómskoðun með þrívídd hefur verið í þróun frá 1990 og hefur ekki ennþá verið tekin í notkun að neinu ráði við fósturgreiningar.

Fósturgreining og flæðismælingar eru fyrst og fremst gerðar með tvívíddarómun og ekki hefur verið sýnt fram á þrívídd bæti greiningar nema í undantekningartilfellum, þá sérstaklega vegna klofinnar varar eða klofins góms og skoðunar á heila og útlimum.

Þrívíddarómun virkar best eftir að 26. viku meðgöngu er náð, þá er nægt legvatn umhverfis fóstrið en það er algjört skilyrði fyrir því að þessi tækni nýtist sem best.

Einnig þarf fóstrið að liggja með höfuð og andlit þannig að nægt vatn sé umhverfis það, ef það liggur djúpt í grind eða með andlit upp að fylgju eða legi nást ekki góðar myndir.

Konum á Íslandi hefur staðið til boða að koma í ómskoðun/ fósturgreiningu við 12 vikur og aftur við 20 vikur, ekki hefur verið skoðað utan þess tíma nema af læknisfræðilegum ástæðum.

 

 

 

 

 

Erfðaráðgjöf er veitt á deildinni af erfðaráðgjafa og/eða sérfræðingi í erfðasjúkdómum.

Ástæður
1. Konan er arfberi erfðasjúkdóms
2. Erfðasjúkdómar í ætt verðandi foreldra
3. Áður fætt barn með erfðasjúkdóma
4. Fósturskimun leiðir í ljós fósturgalla eða líkur á fósturgalla.
5. Áður fætt andvana barn.
6. Fósturlát þrisvar sinnum eða oftar 

Ráðgjöfin felst í að útskýra líkur á sjúkdómi, hvaða rannsóknir unnt er að gera og  setja fram áætlun um eftirlit og meðferð.

Sjá nánar á vefsíðu erfða- og sameindalæknisfræðideildar.

Tímapantanir hjá fósturgreiningardeild ef kona er í meðgöngu í síma 543 3256.

Fósturgreining á meðgöngu

Fósturskimun og fósturgreining á meðgöngu

- Prenatal screening during the first 20 weeks of pregnancy (enska)

Litningarannsókn á meðgöngu

Meðgöngusykursýki - mataræði og mælingar

Ómskoðun í tvíburameðgöngu