Líknardeild

• Minningarkort líknardeildar og HERU sérhæfðrar líknarheimaþjónustu Landspítala

Líknardeildin í Kópavogi hóf starfsemi sína í apríl 1999 og er fyrsta sérhæfða líknardeildin á Íslandi.  Henni var komið á fót með sameiginlegu átaki Landspítala og Oddfellowreglunnar á Íslandi sem ákvað í tilefni af 100 ára afmæli reglunnar að veita fé til uppbyggingar líknardeildar í Kópavogi.  Í byrjun voru átta legurými.

Á árunum 2003, 2007 og 2012 var aukið við húsnæði deildarinnar og allar breytingar gerðar með stuðningi Oddfellowreglunnar á Íslandi.

Starfsemi deildarinnar er í þremur húsum:

• Í húsi 6d er átta rúma legudeild.
• Í húsi 6c er fjögurra rúma legudeild.
• Í húsi 6b er göngudeild.

Allar sjúkrastofur líknardeildar eru einbýli.  Salerni eru ýmist inni á herbergjum, á milli herbergja eða á gangi.  Sér salerni er fyrir gesti. 

Matur er borinn fram í borðstofu eða færður sjúklingi inn á stofu. Aðstandendur geta keypt mat í gegnum eldhús spítalans.  Panta þarf hádegismat fyrir kl. 10:00 og kvöldmat fyrir kl. 14:00.  Starfsfólk í eldhúsi og ritari sjá um pantanir og taka á móti greiðslum.

Gott getur verið að taka á móti gestum í setustofu deildarinnar.  Eldhús er fyrir aðstandendur með ísskáp, örbylgjuofni og aðstöðu til að matast.

Fjölskylduherbergi er til afnota fyrir aðstandendur, sem afdrep og til hvíldar fyrir fjölskyldur sem dvelja langdvölum á deildinni.

Kapellan er alltaf opin fyrir sjúklinga og aðstandendur.  Prestur deildarinnar er með kyrrðarstund á þriðjudögum kl. 11:30-12:00 og morgunbænir á fimmtudögum kl. 10:30. 

Hægt er að fá tölvuaðgang í gegnum gestanet Landspítala og sér ritari um það.

Líknardeildin væri ekki það sem hún er nema fyrir styrki og stuðning fjölmargra.

Oddfellowreglan á Íslandi hefur verið stærsti styrktaraðili líknardeildarinnar.  Reglan gaf Landspítala bæði vinnu við framkvæmdir og innanstokksmuni fyrir líknardeildina árið 1999 sem og við aðrar viðbætur og breytingar á húsnæðinu árin 2003, 2007 og 2012.  Einnig styrkti reglan kapellu deildarinnar sem vígð var árið 2003. Margar stúkur Oddfellowreglunnar hafa styrkt deildina með ýmsum gjöfum. 

Í Reykjavíkurmaraþoni Íslandsbanka hefur verið áheitasöfnun fyrir minningarsjóð deildarinnar og margir hlauparar hlaupið fyrir deildina.

• Minningarsjóður líknardeildar og heimahlynningar: 

Hollvinasamtök líknarþjónustu hafa það hlutverk að styðja við starfsemi líknardeildar Landspítala Kópavogi og annarrar líknarþjónustu á Íslandi.

Sjúklingar eru hvattir til að taka virkan þátt í umönnun sinni og meðferð, eins og aðstæður leyfa.

• Réttindi og skyldur 
• Sjúklingaráðin 10

Oft þurfa aðstandendur að vera talsmenn sinna nánustu og því er nauðsynlegt að þeir ræði við starfsfólk um þær óskir og venjur sem mikilvægar eru fyrir sjúklinginn.

Meðferð sjúklings er á ábyrgð starfsfólks deildarinnar en mikilvægt er að aðstandendur tjái áhyggjur sem þeir kunna að hafa og nefni líka ef þeim finnst einhver breyting verða á líðan sjúklingsins.  Breytingar á meðferð eru ávallt ræddar við sjúkling og aðstandendur.

Fjölskyldur eru mismunandi og misstórar.  Mikilvægt er að allir fái sinn tíma með sjúklingnum.  Gott getur verið að setja upp dagskrá með heimsóknum fyrir fjölskylduna; í stað þess að of margir komi í einu eigi hver og einn sinn tíma eða dag.

Mælt er með því að fjölskyldan velji einn tengilið úr fjölskyldunni sem er ábyrgur fyrir samskiptum við deildina og verður þá öðrum bent á að hafa samband við tengiliðinn varðandi upplýsingar.

Sjúklingar sem eru mikið veikir hafa oft lítið þrek og úthald og mælt er með að heimsóknum annarra en þeirra nánustu sé stillt í hóf og vari stutt.

Alltaf má ræða við hjúkrunarfræðing sjúklings um líðan hans en bæði sjúklingur og fjölskylda geta óskað eftir fjölskyldufundi með lækni.  

Mikilvægt er fyrir alla aðstandendur að huga að eigin líðan þegar ástvinur er veikur.  Aðstandendur sem dvelja mikið á deildinni ættu að nýta sér þær góðu gönguleiðir sem eru í nágrenni líknardeildar.  Stutt er í sundlaug og ýmis kaffihús og matsölustaði. 

Upplýsingar um matsölustaði, kaffihús og matvöruverslanir í nálægð við líknardeildina er hægt að nálgast hér:

• Kort af nágrenni líknardeildar 
• Veitingastaðir og matvöruverslanir í nágrenni líknardeildar

Ræða þarf við börn og unglinga um erfiða reynslu og flóknar aðstæður og sýna heiðarleika í allri umræðu. Starfsfólk líknardeildar veitir foreldrum eða forráðamönnum barna og unglinga sem eiga náinn ástvin á deildinni ráðgjöf og stuðning eftir þörfum. Enn fremur er á vegum deildarinnar boðið upp á stuðningsúrræði sem ber heitið fjölskyldustoð og er ætlað fjölskyldum þar sem foreldri er alvarlega veikt. Þessi stuðningur felur í sér samtal við foreldra/forráðamenn, börn og unglinga og fjölskyldumeðlimir eru studdir í því að ræða við unga fólkið í fjölskyldunni um erfið málefni. Að fjölskyldustoðinni standa prestur og hjúkrunarfræðingar.

• Efni fyrir börn og unglinga má nálgast á vefnum missir.is

Bækur/bæklingar fyrir börn og unglinga á íslensku eru m.a:

Ljósið er endurhæfingar- og stuðningsmiðstöð fyrir fólk sem hefur fengið krabbamein og aðstandendur þeirra.  Ljósið hefur boðið upp á námskeið fyrir börn og unglinga sem eiga náinn ástvin með krabbamein.  

Heimsóknartími á líknardeildinni er nokkuð rýmri en almennt innan spítalans, eða kl. 15:00-20:00 alla daga. Húsin eru ávallt læst en dyrabjalla er við útidyr. Hægt er að hringja í síma 543 6602 eða 543 6607.

Sýnum tillitssemi

• Taka þarf tillit til þess að flestir sjúklinganna vakna seinna en á öðrum deildum spítalans og þurfa aðstoð við sjálfsumönnun eða aðhlynningu á morgnana.
• Sjúklingar sem eru alvarlega veikir óska oft eingöngu eftir heimsóknum frá sinni nánustu fjölskyldu.  Þetta kemur heimsóknargestum stundum á óvart en ætti ekki að taka persónulega.  Óskir sjúklings þarf að virða.
• Þegar um mikið veika sjúklinga er að ræða verða samræður oft erfiðari sem þýðir þó ekki að gestir ættu að hætta að koma.
• Nærvera er flestum mikilvæg og sjúklingur getur notið nærveru gesta og fundist gott að heyra í þeim þó svo að hann eigi erfitt með að taka þátt í samræðum.
• Mælst er til þess að fjöldi heimsóknargesta sé innan skynsamlegra marka hjá hverjum og einum og mikilvægt er að gefa nánustu aðstandendum rými með sjúklingnum.
• Ef heimsóknargestir eru í vafa um hvort þeir eigi að heimsækja sjúkling ættu þeir að vera í sambandi við fjölskyldu hans eða starfsfólk líknardeildar í síma 543 6602 eða 543 6607.

Matmálstímar sjúklinga eru kl. 12:00-13:00 og 18:00-19:00.

Margir sjúklingar vilja hvíla sig eftir matinn. Morgunmatur er sveigjanlegur, borinn fram frá kl. 08:00 til 10:30.

Andlát sjúklings á líknardeildinni á sér oftast nokkurn aðdraganda, sjá hér upplýsingar þegar ástvinur er deyjandi en samt eru fæstir undir það búnir þegar að því kemur.  

Starfsfólk deildarinnar leggur sig fram um að auðsýna bæði látnum og ættingjum virðingu.  Eftir andlát er búið um hinn látna og aðstandendum er gefinn kostur á því að eiga kveðjustund við dánarbeð.

Landspítali hefur gefið út bækling sem er afhentur við andlát á spítalanum og veitir hagnýtar upplýsingar til aðstandenda.  Einnig eru upplýsingar af þessu tagi á vef Tryggingastofnunar.

• Eftir andlát ástvinar
•  Réttindi við andlát

Stuðningur

Sjúkrahúsprestar og djákni á Landspítala liðsinna aðstandendum eftir því sem óskað er, leiða kveðjustund og veita nauðsynlegar upplýsingar um framvindu mála eða kalla til viðkomandi sóknarprest eða forstöðumann trúfélags, sé þess óskað.

• Sálgæsla presta og djákna

Rafrænt dánarvottorð

Læknir útbýr dánarvottorð sem þarf að liggja fyrir áður en kemur til útfarar; dánarvottorðið er rafrænt.    

Sjá nánar:  https://island.is/andlatstilkynning  

Útför

Útfararstofur bjóða þjónustu sína varðandi útför hins látna.

• Hér er hægt að nálgast lista yfir leyfi til að reka útfararþjónustu  
  
  

Fylgd                                                                                                                              

Fylgd við syrgjendur á vegum líknardeildarinnar er í boði fyrir aðstandendur sem missa ástvin á deildinni og er veitt í u.þ.b. eitt ár frá andláti. Tilgangur hennar er að veita syrgjendum stuðning til að takast á við missi. Stuðningurinn felur m.a. í sér boð á samverustund að vori, minningarsamveru á haustmánuðum og samveru á aðventu í kirkju . Að fylgdinni standa prestur, hjúkrunarfræðingar og sjúkraliði.

Ef einhverjar spurningar vakna og þörf er á að ræða upplifun, líðan eða annað sem hvílir á aðstandendum er velkomið að hringja á líknardeildina í síma 543 6602 og skilja eftir skilaboð til starfsfólks fylgdarinnar. Haft verður samband eins fljótt og hægt er.

Fræðsla og stuðningur

Mikilvægt er að leita sér upplýsinga um hinar ýmsu birtingarmyndir sorgar. Í því skyni hefur starfsfólk deildarinnar þýtt og staðfært fræðsluefni sem lýsir mögulegri líðan og upplifun fólks sem er að takast á við sorg og ástvinamissi. Sorgin í hinum ýmsu myndum.

Til eru frjáls félagasamtök og hópar sem styðja syrgjendur við að takast á við sorgina:

Ný dögun  Starfsemi Nýrrar dögunar felst í stuðningi við þá sem eiga um sárt að binda vegna ástvinamissis ásamt almennri fræðslu og fyrirlestrum um sorg og sorgarviðbrögð.

Ljónshjarta Stuðningssamtök fyrir ungt fólk sem hefur misst maka og börn þeirra sem hafa misst foreldri.

www.missir.is Á vefnum eru ýmsar upplýsingar og fræðsluefni fyrir einstaklinga sem vilja leita sér aðstoðar á erfiðum stundum.

Þjóðkirkjan veitir margvíslega þjónustu og fjölbreytt starf fer fram á vettvangi hennar.  Eftirfylgd er hluti af þeirri þjónustu sem prestar og djáknar bera ábyrgð á og hafa umsjón með.  Fjölskylduþjónusta kirkjunnar er jafnframt liður í eftirfylgdar- og sálgæslustarfi kirkjunnar. Upplýsingar um starf og þjónustu þjóðkirkjunnar um land allt má finna á vefnum eða á Biskupsstofu í síma 528 4000.

Almenn réttindi við andlát, stéttarfélög, sjóðir, útfararstyrkir

• Á vef Tryggingastofnunar eru upplýsingar um almenn réttindi við andlát
• Upplýsingarit  Landspítala Eftir andlát ástvinar

• Sem dæmi má nefna dánarbætur VR  og dánarbætur Eflingar stéttarfélags.